31676 Sayılı Yönetmelik İle Getirilen Yenilikler Hakkında İnceleme

MENU

31676 Sayılı Yönetmelik İle Getirilen Yenilikler Hakkında İnceleme

Yazar: Ar. Gör. Ezgi Alyürük Güngör

1 Aralık 2021 tarihli Resmi Gazete’ de, 6493 sayılı Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanunun 12., 14., 14/A, 18., 19., 20., 21., 22., 23., 24., 25. ve 26. maddelerine dayanılarak hazırlanan 31676 sayılı “Ödeme Hizmetleri Ve Elektronik Para İhracı İle Ödeme Hizmeti Sağlayıcıları Hakkında Yönetmelik” yayımlanmıştır. 31676 sayılı yönetmeliğin yürürlüğe girmesiyle Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası’nın 27 Haziran 2014 tarihli 29043 sayılı yönetmeliği mülga edilmiştir.

Tedavül gücü kazanmaya başlayan, sözleşmelerde edim olarak belirlenen ve önemli bir hacme sahip olan elektronik paraların kullanımı ülkemizde de oldukça yaygınlaşmıştır. Değişen koşullara uyum sağlamak amacıyla yeni bir düzenlemeye ihtiyaç duyulmuştur. Bu ihtiyacı karşılamak üzere yürürlüğe giren yeni yönetmelik, ödeme hizmetleri ve elektronik para ihracında hizmet kullanıcılarının güvenliğini sağlamak amacıyla ilgili kuruluşların faaliyetlerini etkin ve kesintisiz olarak sürdürülebilmesine ve bu kuruluşların kurumsal yapılarının güçlendirilmesine yönelik düzenlemeler içermektedir.


31676 Sayılı Yönetmelik ile Getirilen Yenilikler:
Faaliyet İzni:
Yönetmeliğin “Faaliyet İzni” başlıklı on birinci maddesinin birinci fıkrasının ilk cümlesi gereğince faaliyet izni başvurusu yapan şirketin unvanının ödeme kuruluşu ya da elektronik para kuruluşu olduğunu gösteren ibareler içermesi zorunlu kılınmıştır. Fıkranın devamında ticaret unvanın ticaret sicil gazetesine tescilinden önce Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası nezdinde başlatılacak başvuruda, beş yüz bin Türk Lirası başvuru ücreti ödenme zorunluluğu getirilmiştir.

Yönetmeliğin on birinci maddesinin birinci fıkrasının beşinci cümlesi ve aynı maddenin sekizinci fıkrası birlikte değerlendirildiğinde, faaliyet izin başvurusunun “istihbari inceleme” ve “nihai onay” olarak iki aşamaya ayrıldığı tespit edilmektedir. Başvuru yapan kuruluşun, başvuru yaptığına ilişkin belgenin TCMB’den kendisine tebliğ edilmesinden itibaren altı ay içerisinde istihbari inceleme aşaması için TCMB’ye başvuru yapması gerekmektedir. Aksi halde TCMB tarafından faaliyet izin başvurusu yaptığına ilişkin verilen belgenin geçerliliğini yitireceği on birinci maddenin birinci fırkasında düzenlenmiştir. Bu durumda izin almak isteyen kuruluşun yeniden başvuruda bulunması gerekmektedir.


İstihbari inceleme aşamasının TCMB tarafından onaylanması halinde başvuru yapan kuruluş onaya ilişkin yazılı bildirimin yapılmasından sonra en geç yüz yirmi gün içerisinde TCMB’na nihai onay aşaması için başvuru yapmalıdır. Aksi halde başvuru sahibi şirket istihbari inceleme aşaması kapsamındaki bütün haklarını kaybedecek ve tekrar istihbari inceleme aşaması için gerekli işlemleri yerine getirmesi gerekecektir. Ancak TCMB bu süreyi, başvuru sahibi şirketin makul bir gerekçe sunması halinde altmış günü geçmeyecek şekilde uzatmaya yetkili kılınmıştır.

Faaliyet izin başvurusunun iki aşamaya ayrılması ile birlikte birinci aşamada başvuru yapan kuruluşa temel maliyet yükü getirecek hususların yalnızca belgelendirilmesi, ikinci aşamada ise bu hususların uygulamaya geçirilip geçirilmediğinin denetlenmesi sağlanacaktır.
Kredi Kullandırma Yasağı ve Kuruluş Tarafından Yapılamayacak Faaliyetler:
Yönetmeliğin on beşinci maddesinde kuruluşlar tarafından yapılacak faaliyetler sayılmıştır. İşlemin her iki tarafının da Türkiye’de yerleşik olduğu ve Türkiye’de bulunan ödeme hizmeti sağlayıcılarının kullandığı ödeme işlemlerinde kuruluşların döviz alım satım işlemi yapması yasaklanmıştır.


Ayrıca kuruluşların mevduat veya katılım fonu kabul etmesi, her türlü belge, ilân ve reklamlarında veya kamuoyuna yaptığı açıklamalarda banka adını ya da banka gibi faaliyet gösterdiği ya da banka adına işlem yaptığı izlenimini uyandıracak ifadeleri kullanması yasaklanmıştır.

Yönetmeliğin on altıncı maddesi gereğince ilgili kuruluşların kredi vermesi, kredi verdiği izlenimini yaratacak şekilde reklam ve pazarlama faaliyetlerinde bulunması ve ödenmesine aracılık ettiği tutarları taksitlendirmesi yasaklanmıştır.

Lisans Ücreti:
Yönetmeliğin on birinci maddesinin on altıncı fıkrasındaki hüküm ile faaliyet iznini alan kuruluşun faaliyete başladığı tarihten itibaren on gün içinde faaliyete başladığına dair TCMB’na bildirimde bulunması, lisans ücreti olarak bir milyon Türk Lirasının ödenmesi ve ödemeye ilişkin dekontun bildirimle birlikte ibraz edilmesi zorunlu kılınmıştır.


Teminat Zorunluluğu:
Yönetmeliğin on birinci maddesinin ikinci fırkasında ise; fatura ödemelerine aracılık edilmesine yönelik hizmetleri sunmak için en az bir milyon Türk Lirası, diğer ödeme hizmetlerini (Yönetmeliğin dördüncü maddesinin birinci fıkrası e bendi hariç diğer bentleri) sunmak için en az iki milyon Türk Lirası, elektronik para ihraç etmek için ise en az beş milyon Türk Lirası teminat gösterilmesi zorunluluğu getirilmiştir.

Temsilci Seçimi ve Temsilci Faaliyetlerinin Sınırlandırılması:
Yönetmeliğin on sekizinci maddesinin birinci fıkrasında ödeme hizmetlerini temsilci aracılığıyla elektronik veya fiziki kanallar üzerinden yürütecek olan kuruluşun, ödeme hizmetlerini temsilci aracılığıyla yürütebilmesi, gerekli bilgi ve belgeleri temin etmesi ve temsilciyi Birlik tarafından elektronik ortamda oluşturulan listeye kaydettirmesi gereklilik olarak düzenlenmiştir. Ayrıca kuruluş ile temsilci arasındaki sözleşmenin geçerlilik şartı olarak yazılı şart aranmıştır.


Yönetmelik ödeme hizmetleri sunan kuruluşların, bu hizmetlerini ancak temsilci vasıtası ile gerçekleştirebileceği hüküm altına alınmıştır. Kuruluşların üçüncü kişileri yetkilendirmesi ve üçüncü kişilerle temsilcilik sözleşmesi dışında bir başka isim altında sözleşme imzalamaları yasaklanarak işlem güvenliği artırılmıştır.

On sekizinci maddenin on beşinci fıkrasında ise temsilcinin döviz alım satım faaliyetinde bulunması, çalışma yerinde döviz sembollerinin bulundurması, döviz alım satımı yapıldığı izlenimini uyandıracak kelime, deyim veya işaret bulundurması hallerinde temsilci ile ilişkisinin sonlandırılacağı düzenlenmiştir. Ayrıca on altıncı fıkrada yetkisiz olarak döviz alım satım faaliyetinde bulunmuş kimselerle de temsilci ilişkisi kurulamayacağı düzenlenmiştir.


On sekizinci maddenin yirmi ikinci fıkrasında ise işlenmiş kıymetli maden ve kıymetli taş alım satımında bulunan kuyumcu, sarraf ve mücevheratçı gibi isimlerle faaliyet gösteren kişilerin temsilci olamayacağı hüküm altına alınarak, temsilci olarak seçilebilecek kişilere sınırlama getirilmiştir.

Geçiş Hükümleri:
Kuruluşların bu yönetmelik ile yürürlüğe giren yeni hükümlere uyumlu hale getirilmesi için geçiş hükümleri başlığı altında geçici madde bir düzenlenmiştir. Bu maddenin birinci fıkrası gereğince kuruluşlar mülga yönetmelikte düzenlenmeyen yeni hükümlere yönetmeliğin yayım tarihinden itibaren bir yıl içerisinde uyumlu hale getirilmek zorundadır.

Geçici maddenin üçüncü fırkasınca kıymetli maden ve taş alım satımında çalışan kimselerle yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren temsilci sözleşmesi yapılamayacak, bu faaliyetleri yürüten kimselerle mevcut olan sözleşmeler sözleşmenin sona erme tarihine kadar geçerli olacak ve yenilenemeyecektir. Herhalde mevcut sözleşmeler en geç 31.12.2022 tarihinde sona erecektir.


Altıncı fıkra hükmünce yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla, yurt dışında yerleşik bir tüzel kişi ile iş birliği kurulu ise, yurt dışında yerleşik kuruluşun, bu yönetmeliğin yayım tarihinden itibaren altı ay içerisinde TCMB’na izin başvurusu yapması gerekecektir.